Soal Basa Jawa Kelas 6 K13
Basa Jawa minangka salah sawijining basa daerah kang wigati banget ing Indonesia. Ing tingkat Sekolah Dasar (SD), pasinaon basa Jawa ditindakake wiwit kelas 1 nganti kelas 6. Kurikulum 2013 (K13) minangka kerangka kurikulum kang digunakake saiki, nawakake pendekatan kang luwih holistik lan aktif kanggo pasinaon basa Jawa. Artikel iki bakal mbahas conto soal basa Jawa kanggo kelas 6 semester 2 K13, kanthi tujuan menehi gambaran kang cetha lan migunani kanggo para guru lan siswa.
Pendahuluan
Pasinaon basa Jawa ing kelas 6 semester 2 K13 nyakup sawetara babagan kang wigati, kalebu pemahaman wacan, panulisan, guneman, lan kawruh basa. Tujuane yaiku supaya siswa bisa migunakake basa Jawa kanthi becik lan bener ing konteks kang beda-beda, sarta nguri-uri kabudayan Jawa. Soal-soal kang diajukake ing K13 umume ngajokake pendekatan kang luwih aplikatif lan nuntut siswa kanggo mikir kritis.
Outline Artikel:

-
Pendahuluan
- Pentingnya Basa Jawa
- Kurikulum 2013 ing Pasinaon Basa Jawa
- Tujuan Artikel
-
Babagan Materi Basa Jawa Kelas 6 Semester 2 K13
- Wacan Narasi lan Deskripsi
- Pawarta (Berita)
- Teks Drama Cekak (Sandiwara Pendek)
- Puisi (Geus lan Geguritan)
- Kawruh Basa (Unggah-ungguh Basa, Kosok Balen, Sanatana, Tembung Entar)
- Menulis Aksara Jawa
-
Conto Soal Basa Jawa Kelas 6 Semester 2 K13
- Bagian A: Wacan lan Pamacahan
- Soal Pilihan Ganda (10 soal)
- Soal Uraian (5 soal)
- Bagian B: Kawruh Basa
- Soal Pilihan Ganda (10 soal)
- Soal Uraian (5 soal)
- Bagian C: Menulis lan Guneman
- Soal Menulis Aksara Jawa (5 soal)
- Soal Guneman (1 soal)
- Bagian A: Wacan lan Pamacahan
-
Pembahasan lan Strategi Nglakoni Soal
- Tips Milih Jawaban Pilihan Ganda
- Cara Mangkun Jawaban Uraian
- Strategi Nglakoni Soal Aksara Jawa
- Pentingnya Latihan Terus
-
Penutup
- Ringkesan
- Dukungan kanggo Siswa lan Guru
Babagan Materi Basa Jawa Kelas 6 Semester 2 K13
Ing semester 2 kelas 6, materi basa Jawa kang disinaoni biasane luwih jero lan kompleks. Siswa diajab bisa luwih trampil ing ngolah informasi lan ekspresi. Babagan utama kang bakal dibahas yaiku:
- Wacan Narasi lan Deskripsi: Siswa bakal sinau ngenali ciri-ciri wacan narasi (carita kang runtut) lan deskripsi (gambaran kang rinci), sarta bisa njupuk inti sarine.
- Pawarta (Berita): Ngolah lan mangun pawarta, kalebu unsur-unsur pawarta (apa, sapa, kapan, ing ngendi, kenapa, kepiye).
- Teks Drama Cekak (Sandiwara Pendek): Mangun lan mangun dialog drama cekak, kalebu ngerteni watak paraga lan alur crita.
- Puisi (Geus lan Geguritan): Mangun geguritan utawa geus, lan mangun tegese, sarta bisa ngucapake kanthi pocapan kang pas.
- Kawruh Basa: Babagan iki luwih fokus marang tata basa lan kosokata. Isine kalebu:
- Unggah-ungguh Basa: Ngerteni lan migunakake basa ngoko, krama madya, lan krama inggil kanthi trep.
- Kosok Balen (Antonim): Ngerteni tegese tembung kang ngelawan.
- Sanatana (Sinonim): Ngerteni tegese tembung kang meh padha.
- Tembung Entar: Mangun tegese tembung saroja utawa pepindhan.
- Menulis Aksara Jawa: Siswa diajab bisa nulis sawetara tembung utawa ukara nganggo aksara Jawa kanthi bener.
Conto Soal Basa Jawa Kelas 6 Semester 2 K13
Ing ngisor iki minangka conto soal kang bisa digunakake kanggo evaluasi ing kelas 6 semester 2 K13. Soal-soal iki dijupuk saka babagan materi kang wis kasebut ing ndhuwur.
Bagian A: Wacan lan Pamacahan
Wacan kanggo soal nomor 1-5:
Desa Trunajaya iku desa kang ayem tentrem lan subur. Saben esuk, srengenge sumunar nembus wit-witan ing pinggir desa, menehi cahya emas marang sawah kang ijo royo-royo. Pak Tani lagi padha nyambut gawe ing sabine, anggone nandur pari lan jagung kanthi semangat. Ing kali kang bening, bocah-bocah padha seneng adus lan dolanan banyu. Papan iki pancen nduweni kaendahan alam kang luhur lan masyarakat kang guyub rukun.
-
Prastawa apa kang lumrah disawang ing desa Trunajaya saben esuk?
a. Pasar rame
b. Srengenge sumunar nembus wit-witan
c. Bocah-bocah sekolah
d. Kebo kang lagi mangan suket -
Sapa kang biasane nyambut gawe ing sabine ing desa Trunajaya?
a. Bocah-bocah
b. Ibu-ibu
c. Pak Tani
d. Guru sekolah -
Kahanan alam ing desa Trunajaya kasebut ing wacan yaiku…
a. Gersang lan tandus
b. Ayem tentrem lan subur
c. Akeh bangunan gedhe
d. Kepenèn banjir -
Tembung "guyub rukun" tegese…
a. Padha nesu-nesu
b. Padha gotong royong lan rukun
c. Padha tukaran
d. Padha lunga-lunga -
Saka wacan kasebut, apa amanat kang bisa dijupuk?
a. Uriga alam kang wis diwenehi
b. Aja padha males
c. Urip kudu akeh duit
d. Dolanan banyu iku bahaya
Wacan kanggo soal nomor 6-10:
Kemis, tanggal 15 Agustus 2024, jam 10.00 WIB, ana kedadeyan kang ora dikarepake ing dalan Diponegoro. Sawijining mobil sedan kang ujug-ujug mlebu dalan ngelawan arah nyebabake tabrakan karo kendharaan roda loro. Miturut saksi mata, pengendara motor kasebut kaget lan ora bisa ngindari tabrakan. Akibate, pengendara motor ngalami tatu lan langsung digawa menyang Rumah Sakit Umum Pusat. Polisi wis ngatur lalu lintas lan nindakake penyelidikan luwih lanjut kanggo nemtokake sebab-sebab kedadeyan kasebut.
-
Prastawa apa kang dibahas ing wacan pawarta kasebut?
a. Perayaan Agustusan
b. Tabrakan kendharaan
c. Pesta ing dalan
d. Pameran teknologi -
Ing ngendi kedadeyan tabrakan kasebut?
a. Dalan Ahmad Yani
b. Dalan Sudirman
c. Dalan Diponegoro
d. Dalan Gajah Mada -
Jam pira kedadeyan tabrakan kasebut?
a. Jam 09.00 WIB
b. Jam 10.00 WIB
c. Jam 11.00 WIB
d. Jam 12.00 WIB -
Apa akibat saka kedadeyan tabrakan kasebut tumrap pengendara motor?
a. Mung kaget
b. Ngalami tatu lan digawa menyang rumah sakit
c. Sepeda motor rusak parah
d. Polisi wis ngrampungi masalah -
Apa kang dilakoni polisi sawise kedadeyan kasebut?
a. Nonton tabrakan
b. Nindakake penyelidikan
c. Mbukak dalan maneh
d. Nulungi korban
Soal Uraian Bagian A:
- Gawea ukara deskriptif kang nggambarake kahanan pasar ing wayah esuk!
- Sebutna unsur-unsur pawarta kang penting!
- Yen kowe nemoni kedadeyan tabrakan, apa kang bakal koklakoni dhisik? (Jelentrehna!)
- Terangna tegese tembung "sumunar" lan "subur" manut konteks wacan kang wis diwenehi!
- Coba gawea crita narasi cekak babagan pengalamanmu nalika dolan ing omahe simbah!
Bagian B: Kawruh Basa
-
Ibu dhawuh marang adhik supaya banjur sinau. Yen dikramakake, ukara kasebut dadi…
a. Ibu ngutus adhik banjur sinau
b. Ibu ngendika dhateng adhik supados lajeng sinau
c. Ibu dhawuh marang adhik supados lajeng sinau
d. Ibu dhawuh marang adhiku ben sinau -
"Sikil" iku kalebu tembung…
a. Sanatana
b. Kosok Balen
c. Tembung Entar
d. Arane Awak -
Tembung "nggegerake" tegese…
a. Nggawe rame utawa geger
b. Nggawe tentrem
c. Nggawe seneng
d. Nggawe susah -
Ukara "Pak Guru mundhut buku ing toko." yen dikramakake ing basa krama inggil kanggo Pak Guru yaiku…
a. Pak Guru mundhut buku ing toko.
b. Panjenengan Guru mundhut buku ing toko.
c. Panjenengan Guru mundhutaken buku ing toko.
d. Panjenengan Guru mundhutaken buku ing toko. -
Kosok balen saka tembung "asem" yaiku…
a. Pait
b. Gurih
c. Manis
d. Legi -
Tembung "kembang" lan "puspita" iku kalebu jinise tembung…
a. Kosok Balen
b. Tembung Entar
c. Sanatana
d. Arane Tanduran -
Yen kowe arep takon marang wong sing luwih tuwa babagan kabare, basa kang trep yaiku…
a. Piye kabare?
b. Pripun kabare?
c. Kados pundi kabaripun?
d. Apa kabar? -
"Kethekan" minangka tegese…
a. Wong kang culika
b. Wong kang pinter banget
c. Wong kang guneme kurang ajar
d. Wong kang sregep -
Tembung "wedok" yen dikramakake yaiku…
a. Lanang
b. Wadhon
c. Pria
d. Jaler -
Sanatana saka tembung "lega" yaiku…
a. Susah
b. Jembar
c. Seneng
d. Tentrem
Soal Uraian Bagian B:
- Sebutna telung conto tembung kang ngelawan (kosok balen)!
- Gawea ukara nganggo basa krama madya kang nggunakake tembung "nyuwun"!
- Terangna tegese tembung entar "nglungguhi" jaman saiki!
- Sebutna telung conto tembung kang tegese meh padha (sanatana)!
- Gawea ukara nganggo basa krama inggil kang nggunakake tembung "macak"!
Bagian C: Menulis lan Guneman
-
Tulisen nganggo aksara Jawa: "Basa Jawa iku gotta luhur."
-
Tulisen nganggo aksara Jawa: "Siswa kelas enem lagi sinau."
-
Tulisen nganggo aksara Jawa: "Dina Selasa sekolah libur."
-
Tulisen nganggo aksara Jawa: "Kucing mangan iwak."
-
Tulisen nganggo aksara Jawa: "Gunung Merapi njalari bebaya."
-
Coba guneman karo kanca utawa gurumu ngenani kegiyatanmu ing omah wingi sore, gunakna basa ngoko lan krama madya! (Jelentrehna gunemanmu saben paraga!)
Pembahasan lan Strategi Nglakoni Soal
Kanggo mangsuli soal-soal basa Jawa ing K13, ana sawetara strategi kang bisa ditindakake:
- Maca Wacan kanthi Teliti: Sadurunge mangsuli soal wacan, wacanen dhisik kanthi jangkep lan paham. Garisen utawa cathet bagian kang wigati.
- Pahami Pitakonane: Saben soal kudu dipahami kanthi cetha. Apa kang ditakokake? Apa ana syarat tartamtu kanggo mangsuli?
- Tips Milih Jawaban Pilihan Ganda:
- Aja kesusu milih jawaban. Wacanen kabeh pilihan jawaban kang ana.
- Goleki tembung kunci ing pitakonan lan cocogake karo pilihan jawaban.
- Yen ragu, coba eliminasi jawaban kang cetha salah.
- Aja ngaworake jawaban. Yen pancen ora ngerti, luwih becik ora dijawab tinimbang salah.
- Cara Mangkun Jawaban Uraian:
- Mangsuli kanthi runtut lan cetha.
- Gunakake basa kang bener lan trep.
- Yen njaluk penjelasan, wenehana kanthi rinci lan sopan.
- Aja mung mangsuli cendhak-cendhak, yen ora dimau.
- Strategi Nglakoni Soal Aksara Jawa:
- Kudhu ngerti pasangan aksara lan sandhangan (wulu, suku, pepet, taling, taling tarung, lll).
- Latih nulis tembung-tembung kang umum digunakake.
- Priksa maneh tulisan aksara Jawa kang wis ditulis, apa wis bener pasangan lan sandhangane.
- Pentingnya Latihan Terus: Kunci sukses ing pasinaon basa Jawa yaiku latihan kang terus-terusan. Soal-soal kaya iki kudu dilakoni bola-bali supaya luwih paham lan trampil.
Penutup
Soal-soal basa Jawa kelas 6 semester 2 K13 dirancang kanggo nguji pemahaman siswa ing macem-macem aspek. Kanthi latihan kang cukup lan pemahaman kang jangkep marang materi, siswa mesthine bisa ngadhepi evaluasi kanthi percaya diri. Guru-guru uga bisa migunakake conto soal iki minangka referensi kanggo nggawe soal liyane kang luwih variatif lan jangkep. Mugi-mugi artikel iki bisa menehi manfaat lan mbiyantu para siswa lan guru ing pasinaon basa Jawa. Tetep semangat nguri-uri kabudayan lan basa Jawa!
