Contoh Soal Basa Jawa Kelas 7 Semester 2

Contoh Soal Basa Jawa Kelas 7 Semester 2

Sastra Jawa minangka salah siji warisan budaya kang adi luhung perlu dilestantunake lan ditrapake marang generasi mudha. Ing bangku sekolah, pasinaon Basa Jawa diwenehake wiwit tingkat dhasar nganti menengah. Kanggo kelas 7 semester 2, materi Basa Jawa biasane ngrembug babagan wacana crita cekak, geguritan, aksara Jawa, lan tata basa liyane.

Artikel iki bakal ngrembug conto soal Basa Jawa kelas 7 semester 2 kanthi jangkep, supaya para siswa bisa luwih paham lan siap ngadepi ujian. Pembahasan bakal dijlentrehake kanthi runtut lan cetha, kanthi menehi conto soal lan panyrambunge.

Outline Artikel:

    Contoh Soal Basa Jawa Kelas 7 Semester 2

  1. Pendahuluan:

    • Pentingnya pasinaon Basa Jawa.
    • Ringkesan materi Basa Jawa kelas 7 semester 2.
    • Tujuan artikel.

  2. Materi 1: Wacana Crita Cekak (Cerpen)

    • Pengertian lan unsur-unsur crita cekak (tema, latar, paraga, alur, amanat).
    • Conto soal pemahaman wacana crita cekak.
    • Panyrambung soal.

  3. Materi 2: Geguritan

    • Pengertian lan ciri-ciri geguritan.
    • Unsur-unsur geguritan (diksi, imaji, rasa, nada, amanat).
    • Conto soal analisis geguritan.
    • Panyrambung soal.

  4. Materi 3: Aksara Jawa (Carakan)

    • Pengenalan aksara Jawa lan pasangané.
    • Cara nulis tembung nganggo aksara Jawa.
    • Conto soal nulis aksara Jawa.
    • Panyrambung soal.

  5. Materi 4: Tata Basa Jawa (Struktur Kalimat lan Tembung Serapan)

    • Peranganing ukara lan jinising ukara.
    • Tembung serapan lan cara nggunakake ing ukara.
    • Conto soal tata basa.
    • Panyrambung soal.

  6. Penutup:

    • Praktek lan latihan sing perlu dilakoni.
    • Pesen kanggo siswa.

1. Pendahuluan

Basa Jawa ora mung sekadar piranti komunikasi, nanging uga minangka kaca pringatan budaya kang ngandhut nilai-nilai luhur lan kearifan lokal. Pasinaon Basa Jawa ing sekolah duweni peran wigati kanggo nguri-uri lan nglestantunake basa lan sastra Jawa marang generasi penerus. Kanggo siswa kelas 7 semester 2, materi sing disinau biasane luwih jero lan ana sing beda saka semester siji. Materi-materi kasebut nyakup babagan carane ngolah crita, ngrasakake endahing geguritan, ngerteni aksara leluhur, lan mangertos tata basa kang bener.

Artikel iki ditulis kanggo mbantu para siswa kelas 7 semester 2 ing pamulangan Basa Jawa. Kanthi menehi conto soal kang macem-macem lan panyrambunge kang cetha, diarepake para siswa bisa luwih nggampangake anggone mangerteni lan nguasai materi sing diajarake. Kanthi mangkono, para siswa bisa luwih siap nalika ngadepi ujian lan luwih tresna marang Basa Jawa.

2. Materi 1: Wacana Crita Cekak (Cerpen)

Crita cekak utawa cerpen iku crita kang ringkes lan mung ngandharake sawijining babagan urip kanthi luwih gamblang. Unsur-unsur kang ana ing crita cekak kalebu:

  • Tema: Gagasan pokok utawa pokok persoalan kang dadi dhasare crita.
  • Latar (Setting): Panggonan, wektu, lan suasana kang ana ing crita.
  • Paraga (Tokoh): Karakter utawa pawongan kang ana ing crita lan tumindake.
  • Alur (Plot): Urut-urutaning kedadeyan ing crita, bisa maju, mundur, utawa campuran.
  • Amanat: Pesan moral utawa piwulang kang disampekake pangripta marang pamaca liwat crita.

Conto Soal Pemahaman Wacana Crita Cekak:

Wacanen crita cekak ing ngisor iki kanthi tliti!

Judhul: Kanca Anyar ing Kebon Binatang

Dina Minggu kuwi, Budi lan adhine, Ayu, diajak Pak lan Bu lunga menyang kebon binatang. Sanajan wis kaping pirang-pirang teka, Budi lan Ayu tetep bungah. Sawise mlebu, Budi langsung ngajak Ayu menyang kandhang gajah. Gajah-gajah iku gedhe banget lan katon ayem tentrem mangan suket.

READ  Contoh Soal UTS Agama Kelas 3 SD Semester 1 dan Pembahasannya

"Wah, gedhe tenan, Mas!" celathune Ayu kanthi gumun.

Banjur, dheweke nerusake mlaku menyang papan kewan primata. Ing kono, akeh kethek kang lagi dolanan lan mlumpat-mlumpat. Saka adoh, Budi weruh sawijining kethek kang katon beda. Kethek kuwi nganggo klambi abang lan duwe buntut dawa kang unik.

"Ayu, delengen kuwi, kethek kok nganggo klambi," kandhane Budi.

Nalika dheweke nyedhak, katon yen kethek kuwi dudu kethek biyasa. Dheweke minangka salah siji atraksi khusus. Kethek kuwi katon pinter banget, bisa nindakake pirang-pirang trik. Sawise atraksi rampung, pelatihé menehi gedhang kanggo kethek kuwi. Kethek kuwi mangan gedhang kanthi lahap. Budi lan Ayu ngguyu mirsani polahé kethek kang lucu kuwi.

Sadurunge mulih, Budi lan Ayu sempet nyawang kewan liyane kaya macan, kewan laut, lan manuk-manuk kang warna-warni. Dheweke krasan banget ing kebon binatang. Nalika wis tekan ngarep gerbang, Budi ngomong, "Bu, Pak, aku pengen maneh menyang kene minggu ngarep."

"Iya, Nak, seneng-seneng kuwi penting, nanging ojo lali sinau," wangsulane Bu kanthi mesem.

Pitakon:

  1. Sapa wae paraga kang ana ing crita cekak kasebut?
  2. Ing ngendi panggonan kedadeyan crita kasebut?
  3. Kewan apa wae kang disawang dening Budi lan Ayu ing kebon binatang?
  4. Kethek kang katon beda ing crita kuwi duwe ciri-ciri apa wae?
  5. Apa amanat kang bisa dijupuk saka crita cekak kasebut?

Panyrambung Soal:

  1. Paraga: Budi, Ayu, Pak, Bu, pelatih kethek.
  2. Panggonan: Kebon binatang.
  3. Kewan kang disawang: Gajah, kethek, macan, kewan laut, manuk.
  4. Ciri-ciri kethek kang beda: Nganggo klambi abang, duwe buntut dawa, pinter nindakake trik.
  5. Amanat: Seneng-seneng kuwi penting, nanging ojo lali sinau lan nindakake kewajiban.

3. Materi 2: Geguritan

Geguritan iku salah siji jinise geguritan Jawa gagrag anyar kang ora kaiket dening patokan pupuh kaya tembang macapat. Ciri-cirine geguritan yaiku:

  • Basa luwih bebas: Ora gumantung marang guru lagu lan guru wilangan.
  • Isi luwih modern: Bisa ngrembug babagan apa wae, kalebu masalah sosial, teknologi, utawa perasaan pribadi.
  • Gaya bebas: Ora ana patokan kang kaku.

Unsur-unsur geguritan kang perlu digatekake:

  • Diksi (Pilihan Tembung): Panggunaan tembung kang endah lan mentes.
  • Imaji (Pepindhan): Gambaran kang bisa dirasakake dening pamiarsa liwat paningal, pangrungu, pangrasa, lsp.
  • Rasa: Perasaan kang diandharake dening pengarang, bisa bungah, sedhih, nesu, lsp.
  • Nada: Sikap pengarang marang pamaca, bisa guyon, serius, nggreget, lsp.
  • Amanat: Pesan utawa piwulang kang disampekake pengarang.

Conto Soal Analisis Geguritan:

Wacanen geguritan ing ngisor iki kanthi endah!

Angin Wengi

Ing wayah peteng lelandheyan,
Nalika lintang gumebyaring langit,
Angin wengi semribit ngrasuk reng-rengan,
Nggawa swara kidung kang alus lan lirih.

Ngrasuk jiwa kang lagi sumelang,
Ngusap lara kang durung mari,
Nuwuhake tentrem kang tanpa wates,
Ing ngarsaning alam kang suci.

Oh, angin wengi kang adem lan nentremake,
Dadi kancaku ing sepi iki,
Tulung sampeken pesenku marang dheweke,
Yen aku tansah ngenteni.

Pitakon:

  1. Apa kang dirasakake dening pengarang nalika ngrungu swara angin wengi?
  2. Jelentrehna apa kang dimaksud "kidung kang alus lan lirih" ing geguritan kasebut?
  3. Jelentrehna apa tegese "Angin wengi semribit ngrasuk reng-rengan"?
  4. Tulisen salah siji tembung kang nggambarake imaji ing geguritan kasebut!
  5. Apa amanat kang disampekake pengarang ing geguritan kasebut?
READ  Contoh Soal Bahasa Jawa Kelas 9 Semester 2

Panyrambung Soal:

  1. Pengarang ngrasake tentrem lan rasa sumelangé kaya-kaya sirna.
  2. "Kidung kang alus lan lirih" bisa ateges swara angin kang kaya lagu merdu utawa swara alam kang nentremake.
  3. Tegese "Angin wengi semribit ngrasuk reng-rengan" yaiku angin wengi kang alus lan adem ngelus-elus utawa mlebu ing sela-selaning apa wae kang ana, kayata godhong utawa rambut.
  4. Conto tembung kang nggambarake imaji: "lintang gumebyaring langit" (imaji penglihatan), "swara kidung kang alus lan lirih" (imaji pendengaran), "angin wengi semribit ngrasuk" (imaji perabaan).
  5. Amanat kang disampekake yaiku pengarep-arep pengarang marang wong kang ditresnani, lan rasa kangen kang tansah ngenteni.

4. Materi 3: Aksara Jawa (Carakan)

Aksara Jawa, uga diarani carakan, minangka sistem panulisan tradisional kang wis digunakake ing tanah Jawa wiwit jaman kuna. Pasinaon aksara Jawa ing kelas 7 semester 2 biasane fokus marang pangerten dhasar lan cara nulis tembung-tembung kang lumrah.

Unsur-unsur penting ing aksara Jawa:

  • Aksara Nglegena: Aksara dhasar kang saben aksara ngandhut vokal ‘a’. Contone: Ha, Na, Ca, Ra, Ka, lan sapanunggalane.
  • Pasangan: Aksara kang digunakake kanggo nulis konsonan kapindho ing suku kata, supaya aksara sadurunge ora mawa vokal ‘a’.
  • Sandhangan: Tandha kang digunakake kanggo ngowahi swara vokal utawa nambahi swara liyane. Contone: wulu (i), suku (u), taling (e), pepet (é), taling tarung (o).
  • Aksara Murda: Aksara gedhe kang digunakake kanggo nulis jeneng utawa gelar kang penting.
  • Aksara Rekan: Aksara kang digunakake kanggo nulis tembung manca kang durung ana ing Basa Jawa.

Conto Soal Nulis Aksara Jawa:

Tulis tembung-tembung ing ngisor iki nganggo aksara Jawa!

  1. Budi
  2. Sekolah
  3. Sleman
  4. Ngajar
  5. Kemerdekaan

Panyrambung Soal:

  1. Budi: ꦧꦸꦢꦶ
    • B: ꦧ
    • u: dipasangi suku ing aksara ‘ba’ dadi ꦧꦸ
    • d: ꦢ
    • i: dipasangi wulu ing aksara ‘da’ dadi ꦢꦶ
  2. Sekolah: ꦱꦼꦏꦺꦴꦭꦃ
    • S: ꦱ
    • e (pepet): dipasangi pepet ing aksara ‘sa’ dadi ꦱꦼ
    • k: ꦏ
    • o (taling tarung): dipasangi taling tarung ing aksara ‘ka’ dadi ꦏꦺꦴ
    • l: ꦭ
    • h (wignyan): dipasangi wignyan ing aksara ‘la’ dadi ꦭꦃ
  3. Sleman: ꦱ꧀ꦭꦼꦩꦤ꧀
    • S: aksara ‘sa’ dadi pasangan, nanging amarga ing wiwitan tembung, ditulis nganggo aksara ‘sa’ banjur dipasangi pangkon. Nanging, ing pangucap ‘sle’, ‘s’ ora mawa ‘a’. Mula luwih pas yen ditulis nganggo aksara ‘sa’ banjur dipasangi ‘layar’. E, pepet ing ‘le’ dadi ꦱ꧀ꦭꦼ
    • l: ꦭ
    • e (pepet): dipasangi pepet ing aksara ‘la’ dadi ꦭꦼ
    • m: ꦩ
    • a: aksara ‘ma’ wis mawa vokal ‘a’
    • n: dipasangi pangkon ing aksara ‘na’ dadi ꦤ꧀
    • Supaya luwih trep, ing ngisor iki carane nulis Sleman: ꦱ꧀ꦭꦼꦩꦤ꧀ (Nalika tembung "Sleman" ditulis, aksara ‘S’ ora mawa vokal ‘a’, mula diwenehi pasangan ‘sa’ lan layar. Nanging, cara sing luwih umum lan gampang kanggo siswa kelas 7 yaiku nulis ‘sa’ banjur dipasangi pepet lan ‘l’ dadi pasangan. Dadi, luwih trep ditulis: ꦱ꧀ꦭꦼꦩꦤ꧀)
  4. Ngajar: ꦔꦗꦂ
    • Ng: ꦔ
    • a: aksara ‘nga’ wis mawa vokal ‘a’
    • j: ꦗ
    • a: aksara ‘ja’ wis mawa vokal ‘a’
    • r: dipasangi layar ing aksara ‘ra’ dadi ꦫ꧀ (kanggo nulis ‘r’ ing pungkasan tembung, nganggo aksara ‘ra’ banjur dipasangi layar lan pangkon. Nanging, yen mung ‘r’ ing pungkasan tembung, bisa ditulis layar ing ngisore aksara sadurunge, utawa nganggo aksara ‘ra’ banjur dipasangi pangkon. Kanggo tembung "Ngajar", luwih trep ditulis: ꦔꦗꦂ).
  5. Kemerdekaan: ꦏꦼꦩꦂꦢꦼꦏꦠꦤ꧀
    • K: ꦏ
    • e (pepet): dipasangi pepet ing aksara ‘ka’ dadi ꦏꦼ
    • m: ꦩ
    • e (taling): dipasangi taling ing aksara ‘ma’ dadi ꦩꦼ (ing kene salah, kudu nganggo pepet)
    • r: dipasangi layar ing aksara ‘ma’ dadi ꦩꦂ
    • d: ꦢ
    • e (pepet): dipasangi pepet ing aksara ‘da’ dadi ꦢꦼ
    • k: ꦏ
    • a: aksara ‘ka’ wis mawa vokal ‘a’
    • n: dipasangi pangkon ing aksara ‘na’ dadi ꦤ꧀
    • Supaya luwih trep: ꦏꦼꦩꦂꦢꦼꦏꦠꦤ꧀
READ  Contoh Soal UAS Kelas 3 Tema 7: Perkembangan Teknologi

5. Materi 4: Tata Basa Jawa (Struktur Kalimat lan Tembung Serapan)

Tata basa Jawa ngrembug babagan aturan lan struktur kang bener anggone nggunakake basa Jawa, kalebu susunan ukara lan panggunaan tembung.

  • Peranganing Ukara: Ukara jangkep iku dumadi saka jejer (subjek), watesan (predikat), lan kadang-kadang katrangan (objek lan keterangan).
  • Jinising Ukara: Miturut gunane, ukara bisa awujud ukara pawarta (declarative), ukara pitakon (interrogative), ukara pakon (imperative), lan ukara panguwuh (exclamatory).
  • Tembung Serapan: Tembung kang dijupuk saka basa liya banjur diadaptasi lan digunakake ing Basa Jawa.

Conto Soal Tata Basa:

  1. Susunen ukara ing ngisor iki supaya dadi ukara kang bener lan jangkep!
    • Saka kutha – dheweke – mlaku – menyang – pasar – mau bengi.
  2. Jelentrehna jinise ukara ing ngisor iki!
    • a. "Kapan kowe bakal teka?"
    • b. "Coba paringono buku kuwi!"
  3. Wenehana conto tembung serapan saka basa liya kang wis lumrah digunakake ing Basa Jawa, lan gunakna ing sawijining ukara!

Panyrambung Soal:

  1. Ukara kang bener: "Dheweke mlaku saka kutha menyang pasar mau bengi." utawa "Mau bengi dheweke mlaku saka kutha menyang pasar."
  2. Jinising ukara:
    • a. "Kapan kowe bakal teka?" iku kalebu ukara pitakon.
    • b. "Coba paringono buku kuwi!" iku kalebu ukara pakon.
  3. Conto tembung serapan:
    • Komputer (saka basa Inggris). Ukara: "Bapak lagi sinau nggunakake komputer."
    • Sepeda (saka basa Portugis). Ukara: "Aku arep menyang sekolah nganggo sepeda."
    • Telepon (saka basa Yunani). Ukara: "Bu, aku arep nelpon simbah."

6. Penutup

Pasinaon Basa Jawa, mligine ing materi crita cekak, geguritan, aksara Jawa, lan tata basa, mbutuhake latihan kang terus-terusan. Para siswa diajokake supaya ora mung mangerteni teori, nanging uga bisa nglakokake lan ngetrapake ing urip sadina-dina.

Aja sungkan takon marang guru utawa kanca kang luwih ngerti yen ana bab kang durung cetha. Moco buku-buku Basa Jawa, ngrungokake crita utawa tembang Jawa, lan nyoba nulis nganggo aksara Jawa bakal nambahi kawruh lan katrampilan.

Muga-muga conto soal lan panyrambung ing artikel iki bisa migunani lan mbantu para siswa kelas 7 semester 2 anggone nyiapake diri. Terus semangat sinau Basa Jawa, amarga Basa Jawa iku bagiane saka jati dhiri lan warisan budaya kang luhur.