Contoh soal bahasa jawa kelas 8 semester 1 2
Contoh Soal Bahasa Jawa Kelas 8
Bahasa Jawa merupakan salah satu kekayaan budaya bangsa Indonesia yang perlu dilestarikan dan dipelajari. Bagi siswa kelas 8, pemahaman mendalam tentang Bahasa Jawa tidak hanya penting untuk kelancaran komunikasi dalam lingkungan berbahasa Jawa, tetapi juga untuk mengapresiasi sastra dan tradisi Jawa. Artikel ini akan menyajikan berbagai contoh soal Bahasa Jawa kelas 8 semester 1 dan 2, dilengkapi dengan pembahasan singkat, yang dirancang untuk membantu siswa dalam memahami materi dan mempersiapkan diri menghadapi penilaian.
Outline Artikel:
- Pendahuluan
- Pentingnya mempelajari Bahasa Jawa bagi siswa kelas 8.
- Tujuan artikel: Memberikan contoh soal dan pembahasan untuk semester 1 dan 2.
- Semester 1
- Materi 1: Pawarta (Berita)
- Pengertian dan unsur-unsur pawarta (5W+1H).
- Contoh soal pilihan ganda.
- Contoh soal isian singkat.
- Contoh soal uraian.
- Materi 2: Unggah-ungguh Basa (Tata Krama Berbahasa)
- Penjelasan Ngoko Lugu, Ngoko Alus, Krama Lugu, Krama Alus.
- Contoh soal pilihan ganda.
- Contoh soal menjodohkan.
- Contoh soal mengubah kalimat.
- Materi 3: Teks Deskripsi (Nggambarake Kahanan)
- Ciri-ciri teks deskripsi.
- Contoh soal pilihan ganda.
- Contoh soal melengkapi kalimat.
- Contoh soal membuat kalimat deskriptif.
- Materi 1: Pawarta (Berita)
- Semester 2
- Materi 1: Puisi (Gegege/Puisi Jawa)
- Pengertian dan unsur-unsur puisi.
- Contoh soal pilihan ganda.
- Contoh soal isian singkat.
- Contoh soal menafsirkan isi puisi.
- Materi 2: Teks Narasi (Cerita Cekak/Cerita Pendek)
- Struktur cerita pendek (alur, tokoh, latar, tema, amanat).
- Contoh soal pilihan ganda.
- Contoh soal isian singkat.
- Contoh soal mengidentifikasi unsur intrinsik.
- Materi 3: Pidhato (Pidato)
- Struktur pidhato (salam pembuka, pendahuluan, isi, penutup, salam penutup).
- Etika dan teknik berpidato.
- Contoh soal pilihan ganda.
- Contoh soal menyusun kerangka pidato.
- Contoh soal mengidentifikasi bagian pidato.
- Materi 1: Puisi (Gegege/Puisi Jawa)
- Penutup
- Pentingnya latihan soal secara rutin.
- Dorongan untuk terus belajar dan menguasai Bahasa Jawa.
Semester 1
Materi 1: Pawarta (Berita)
Pawarta utawa warta yaiku kabar utawa informasi kang ngandharake sawijining prastawa utawa kedadean kang lagi wae dumadi utawa bakal dumadi. Pawarta kang apik kudu ngandhut unsur-uns apa kang diarani 5W+1H, yaiku:
- What (Apa): Prastawa apa kang diwartakake?
- Who (Sapa): Sapa sing ana gandhengane karo prastawa kasebut?
- When (Kapan): Kapan prastawa kasebut dumadi?
- Where (Ing ngendi): Ing ngendi prastawa kasebut dumadi?
- Why (Yagawae): Apa sebabe prastawa kasebut dumadi?
- How (Kepriye): Kepriye urut-urutane prastawa kasebut utawa kepriye akibatte?
Conto Soal Pilihan Ganda:
-
Unsur pawarta kang njlentrehake babagan kedadeyan utawa prastawa kang diwartakake diarani…
a. Who
b. What
c. When
d. WherePembahasan: Unsur ‘What’ utawa ‘Apa’ njlentrehake kedadeyan kang diwartakake.
-
"Sesuk esuk, dina Selasa, tanggal 17 Agustus, ana upacara bendera ing Alun-alun Kidul." Prastawa ing dhuwur dumadi ing wektu…
a. Sesuk esuk, dina Selasa, tanggal 17 Agustus
b. Alun-alun Kidul
c. Upacara bendera
d. Ora disebutakePembahasan: Pertanyaan iki nyakup unsur ‘When’ utawa ‘Kapan’ dumadine prastawa.
-
Unsur 5W+1H ing pawarta gunane kanggo…
a. Ngapusi pamaca
b. Menehi informasi kang jangkep lan cetha
c. Nggawe pawarta dadi angel dimangerteni
d. Nggawe pawarta dadi dawaPembahasan: Unsur 5W+1H njamin informasi kang diwenehake jangkep lan gampang dimangerteni.
Conto Soal Isian Singkat:
-
Singkatan saka "Why" ing unsur pawarta tegese njlentrehake babagan………………………
Jawaban: Sebab/Alasan -
Yen pawarta ngandharake babagan sapa wae sing melu ing sawijining acara, iku kalebu unsur………………………
Jawaban: Who (Sapa)
Conto Soal Uraian:
Wacanen pawarta cekak ing ngisor iki, banjur wangsulana pitakonane!
"Warga Desa Makmur, Kecamatan Sejahtera, wingi sore jam 16.00 WIB ngrayakake sedekah bumi kanthi meriah. Acara kasebut dianakake ing lapangan desa lan ditindakake saben taun minangka wujud syukur marang Gusti Ingkang Maha Kuwasa atas panen sing melimpah. Para warga ngiringi gunungan sedekah kanthi rasa bungah."
- Pawarta ing dhuwur ngandharake babagan apa? (What)
- Ing ngendi acara kasebut dianakake? (Where)
- Kapan acara kasebut dianakake? (When)
- Yagawae (Why) acara kasebut dianakake?
- Sapa wae sing melu ing acara kasebut? (Who)
Pembahasan Uraian: Soal uraian iki njaluk siswa ngidentifikasi saben unsur 5W+1H saka teks pawarta kang diwenehake.
Materi 2: Unggah-ungguh Basa (Tata Krama Berbahasa)
Unggah-ungguh basa Jawa iku ngatur carane guneman utawa nulis manut sopan-santune marang sapa kang diajak guneman. Ana patang perangan unggah-ungguh basa:
- Ngoko Lugu: Gunane marang wong kang wis akrab banget, kayata kanca sebaya utawa luwih enom. Kabeh tembung nggunakake ngoko kabeh.
- Ngoko Alus: Gunane marang wong sing diajeni nanging isih cedhak utawa luwih enom. Ngoko alus nggunakake tembung ngoko, nanging ana tembung-tembung kang dikramakake (krama inggil).
- Krama Lugu: Gunane luwih sopan tinimbang ngoko alus, nanging durung paling dhuwur. Biasane kanggo guneman marang wong sing luwih tuwa utawa wong kang diajeni, nanging durung nganti tingkat krama inggil.
- Krama Alus: Gunane paling sopan, kanggo guneman marang wong sing luwih tuwa, wong sing diajeni banget, utawa wong sing durung kenal. Kabeh tembung nggunakake krama, kalebu krama inggil.
Conto Soal Pilihan Ganda:
-
Bapak arep tindak menyang kantor. Yen diowahi dadi basa krama alus, tembung "arep" dadi…
a. arep
b. badhe
c. kersa
d. nedhaPembahasan: Tembung "arep" ing basa krama alus dadi "badhe".
-
Ukara "Aku lagi mangan sega goreng" yen diowahi dadi Ngoko Alus kanggo wong tuwa dadi…
a. Kula nembe nedha sekul goreng.
b. Aku lagi dhahar sekul goreng.
c. Kula lagi dhahar sekul goreng.
d. Aku nembe nedha sekul goreng.Pembahasan: ‘Aku’ dadi ‘kula’, ‘mangan’ dadi ‘nedha’ (krama madya) utawa ‘dhahar’ (krama inggil), ‘sega’ dadi ‘sekul’. Pilihan A paling pas minangka Ngoko Alus.
-
Kanggo guneman karo guru, awake dhewe luwih becik nggunakake basa…
a. Ngoko Lugu
b. Ngoko Alus
c. Krama Lugu
d. Krama AlusPembahasan: Marang guru sing luwih tuwa lan diajeni, luwih becik nggunakake Krama Alus.
Conto Soal Menjodohkan:
Jodohna tembung ing kolom A karo padhanane ing kolom B!
| Kolom A | Kolom B |
|---|---|
| 1. Bapak | a. Kula |
| 2. Aku | b. Dhahar |
| 3. Mangan | c. Panjenengan |
| 4. Sampeyan | d. Rama |
Pembahasan: 1-d (Bapak dadi Rama nalika ngoko alus), 2-a, 3-b, 4-c.
Conto Soal Mengubah Kalimat:
-
Owahana ukara ing ngisor iki dadi Krama Alus: "Bapak lagi maca koran ing teras."
Jawaban: Rama nembe maos ariwarti wonten ing teras. -
Owahana ukara ing ngisor iki dadi Ngoko Alus: "Ibu bade masak dhaharan ing pawon."
Jawaban: Ibu arep masak panganan ing pawon.
Materi 3: Teks Deskripsi (Nggambarake Kahanan)
Teks deskripsi yaiku jinis tulisan kang njlentrehake utawa nggambarake sawijining objek, papan, kahanan, utawa prastawa kanthi rinci, supaya pamaca kaya-kaya ngalami dhewe apa kang dijelasake. Ciri-cirine:
- Nggunakake panca indra (mripat, kuping, irung, ilat, kulit).
- Nggunakake tembung-tembung kang gamblang lan rinci.
- Njlentrehake ciri-ciri fisik utawa sipat objek.
Conto Soal Pilihan Ganda:
-
Teks deskripsi nggunakake perangan awak kang diarani…
a. Panca indra
b. Papat pilar
c. Papat limo
d. Papat prasaPembahasan: Panca indra yaiku mripat, kuping, irung, ilat, kulit.
-
"Dukuh ing pinggir kali kuwi katon asri banget. Jarak sawetara meter saka omah-omahe ana wit-witan gedhe kang rindang, lan ing ngarepe ngalir kali bening kang banyune gemericik alus." Paragraf kasebut kalebu jinis teks…
a. Narasi
b. Deskripsi
c. Eksposisi
d. ArgumentasiPembahasan: Paragraf kasebut nggambarake kaendahan dukuh lan kali.
Conto Soal Melengkapi Kalimat:
-
Kembang mawar abang kuwi nduweni kelopak kang……………………..lan wangi sanget.
Jawaban: alus/lembut/kandel -
Suara adzan maghrib saka masjid cedhak kasebut keprungu………………………ing wayah sore.
Jawaban: merdu/nyenam/nggugah
Conto Soal Membuat Kalimat Deskriptif:
Gawea ukara deskriptif kanggo nggambarake "Kucing Oren".
Jawaban: Kucing oren iku duwe wulu kang alus lan lembut, mripate bunder biru kaya pirus, lan kupinge rada kethok nggemesi.
Semester 2
Materi 1: Puisi (Gegege/Puisi Jawa)
Puisi Jawa utawa geguritan yaiku sastra kang ngrakit tetembungan manut paugeran tartamtu kang nduweni sipat irama, lirik, lan ritmis. Unsur-unsure bisa kalebu tema, amanat, gaya basa, lan diksi (pilihan tembung).
Conto Soal Pilihan Ganda:
-
Tembung "megar" ing geguritan biasane nuduhake teges…
a. Mekar, ngrembaka
b. Mekar, padhang
c. Mekar, gedhe
d. Mekar, ayuPembahasan: ‘Megar’ tegese mekar utawa ngrembaka.
-
"Angin semilir nggugah ati, nggawa kangen kang tanpa wates." Tembung kang ngalami purwaning basa (gaya basa) ing ukara kasebut yaiku…
a. Angin
b. Semilir
c. Nggugah
d. NggawaPembahasan: Purwaning basa utawa aliterasi yaiku ana sawetara tembung kang wiwitan aksarane padha.
Conto Soal Isian Singkat:
-
Sajak utawa geguritan kang ngandharake rasa sedhih utawa kelangan diarani puisi………………………
Jawaban: melankolis/duka -
Tembung "rembulan" ing puisi Jawa asring dipadhangake karo lambang………………………
Jawaban: tresna/kasetyan
Conto Soal Menafsirkan Isi Puisi:
Wacanen geguritan ing ngisor iki, banjur wangsulana pitakonane!
Lestari Alamku
By: Siswa Kelas 8
Embun tumetes ing godhong jati,
Surya sumunar ing pucuking gunung.
Sato kewan padha guyub rukun,
Kabeh urip ing bumi kang subur.
Nalika alam isih asri,
Ati tentrem ora ngambah lara.
Ayo padha njaga lan nglestarekake,
Supaya anak putu bisa ngrasakake.
- Apa tema utama geguritan kasebut?
- Apa amanat kang bisa dijupuk saka geguritan kasebut?
- Goleka siji tembung kang kalebu gaya basa purwaning basa ing geguritan kasebut!
Pembahasan: Soal iki njaluk siswa nggatekake tema lan amanat saka geguritan, uga ngidentifikasi gaya basa.
Materi 2: Teks Narasi (Cerita Cekak/Cerita Pendek)
Cerita Cekak (Cerkak) utawa Cerita Pendek yaiku crita kang dawane winates lan mung ngandharake sawijining kedadeyan kang utama kanthi fokus marang sawijining tokoh utawa konflik. Unsur intrinsik cerkak antarane: tema, alur, tokoh, latar (setting), sudut pandang, gaya bahasa, lan amanat.
Conto Soal Pilihan Ganda:
-
Rancangan utawa urut-urutan kedadeyan ing sawijining cerita diarani…
a. Tema
b. Tokoh
c. Alur
d. LatarPembahasan: Alur yaiku urut-urutan kedadeyan ing crita.
-
"Pak Karyo, petani sederhana kang sabar lan tekun, saben esuk nyambut gawe ing sawah." Papan lan wektu dumadine crita ing dhuwur kalebu unsur…
a. Tokoh
b. Tema
c. Latar
d. AmanatPembahasan: ‘Petani sederhana’, ‘saben esuk’, lan ‘ing sawah’ nuduhake latar (tempat lan waktu).
Conto Soal Isian Singkat:
-
Inti utawa gagasan pokok saka sawijining cerita diarani………………………
Jawaban: Tema -
Pesan moral kang disampekake pangripta marang pamaca liwat critane diarani………………………
Jawaban: Amanat
Conto Soal Mengidentifikasi Unsur Intrinsik:
Wacanen cerita cekak ing ngisor iki, banjur wangsulana pitakonane!
Ing sawijining desa cilik kang jenenge Sido Makmur, ana bocah wadon jenenge Ratih. Ratih kuwi bocah sing sregep lan becik atine. Saben sore, sawise mulih sekolah, dheweke mesthi mbantu ibune ngresiki omah utawa ngopeni kebon cilik ing mburi omah. Tanggane kabeh seneng karo Ratih amarga keprigelane lan sifate kang ora tau sambat.
Sawijining dina, dumadakan ibune Ratih lara. Ratih bingung amarga dheweke isih bocah lan durung ngerti kudu piye. Nanging, kanthi mantep, Ratih njupuk keputusan kanggo nindakake kabeh kanthi sabar. Dheweke njaluk tulung tanggane kanggo ngopeni ibune nalika dheweke sekolah.
- Apa tema cerita kasebut?
- Sapa wae tokoh utama ing cerita kasebut?
- Ing ngendi latar panggonan cerita kasebut?
- Apa amanat kang bisa dijupuk saka crita iki?
Pembahasan: Soal iki njaluk siswa kanggo ngenali unsur-uns intrinsik saka cerita cekak kang diwenehake.
Materi 3: Pidhato (Pidato)
Pidhato yaiku medharake gagasan utawa pangandikan ing ngarepe wong akeh. Struktur pidhato biasane dumadi saka: Salam Pambuka, Pendahuluan, Isi Pidhato, Penutup, lan Salam Panutup. Etika pidhato kang becik kudu nggatekake busana, solah bawa, lan cara guneman.
Conto Soal Pilihan Ganda:
-
Bagian pidhato kang isine menehi pangarep-arep utawa ajak-ajak marang pamirsa diarani…
a. Salam Pambuka
b. Pendahuluan
c. Isi Pidhato
d. PenutupPembahasan: Ajakan utawa pangarep-arep biasane ana ing perangan penutup.
-
"Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh." Ukara kasebut kalebu perangan pidhato yaiku…
a. Pendahuluan
b. Salam Pambuka
c. Isi Pidhato
d. PenutupPembahasan: ‘Assalamualaikum’ minangka sapaan awal kanggo para rawuh.
Conto Soal Menyusun Kerangka Pidato:
Susunlah kerangka pidato babagan "Pentingne Ngajeni Sepuh" kanthi urut!
(a) Perangan Penutup (Ajak-ajak lan pangarep-arep)
(b) Salam Pambuka
(c) Perangan Isi (Alasan pentingne ngajeni sepuh)
(d) Pendahuluan (Ngucapake syukur lan matur nuwun)
Jawaban: b – d – c – a
Conto Soal Mengidentifikasi Bagian Pidato:
Wacanen kutipan pidhato ing ngisor iki, banjur identifikasi kalebu perangan apa!
"Mekaten atur kula, mugi-mugi ingkang sampun kula aturaken menika saged migunani tumrap kita sedaya. Matur nuwun."
Jawaban: Perangan Penutup
Penutup
Sinau Bahasa Jawa kelas 8, kanthi materi semester 1 lan 2, mbutuhake pemahaman kang jangkep lan latihan kang rutin. Contoh soal kang disajekake ing artikel iki minangka salah sijining sarana kanggo ngukur pemahaman siswa lan ngerteni babagan apa kang isih perlu digatekake. Latihan soal saka sumber liyane, maca buku-buku sastra Jawa, lan migunakake Bahasa Jawa ing kauripan saprawolas uga bakal nambah kawruh lan katrampilan basa Jawa. Terus semangat sinau lan bangga marang basa lan budaya Jawa!
